Instalimi i Moodle

Ky udhërrëfyes shpjegon si ta instalosh Moodle për herë të parë. Ai shkon në detaje për disa hapa, për të mbuluar një gamë të gjerë ndryshimesh të vogla midis web server të setup-eve të web server, kështu që ky dokument mund të duket i gjatë dhe i komplikuar. - Zakonisht unë kryej setup-in e Moodle në pak minuta!

Harxho pak kohë për këtë dokument - që të mos harxhosh kohën më vonë.

Seksionet në këtë dokument:

1. Kërkesat
2. Download
3. Struktura e Site-it
4. Krijo një direktori për të dhënat (data)
5. Krijo një databazë
6. Kontrollo vendosjet e web server-it
7. Edito config.php
8. Shko te faqja admin
9. Ndërto cron
10. Krijo një kurs të ri

 

1. Kërkesat

Moodle është zhvilluar kryesisht për Linux duke përdorur Apache, MySQL dhe PHP (gjithashtu e njohur si platforma LAMP), por është e testuar edhe me PostgreSQL dhe në sistemet operative: Windows XP, Mac OS X dhe Netware 6

Kërkesat për Moodle janë:

1. Web server software. Shumica e njerëzve përdorin Apache, por Moodle duhet të punojë mirë në çdo web server që suporton PHP, si IIS në platforma Windows .
2. PHP gjuha e skriptimit (versioni 4.1.0 ose më vonë), me këto vendosje:
   • GD library e kthyer në ON, me suport për formatet JPG dhe PNG
   • zlib library e kthyer ON (nëse don të përdorësh backup/restore në Windows)
   • Sessions support e kthyer në ON
   • File uploading e kthyer në ON
   • Safe Mode duhet të kthehet OFF (shiko forume në moodle.org për probleme z´të shkaktuara nga Safe Mode)
3. një server databaze funksionuese: MySQL or PostgreSQL janë krejt të suportara dhe rekomandohet për përdorim me Moodle 1.1. Të gjitha databazat e tjera do të suportohen nga versionet pasardhëse.

Shumica e web host-eve e suportojnë gjithë këtë në mënyrë default. Nëse ju jeni të regjistruar në nga ato pak webhost-e që nuk suportojnë këtë veçori pyet përse, dhe shiko mundësinë e webhost-eve të tjerë.

Nëse do që Moodle të ekzekutohet në kompjuterin tuaj dhe gjithçka duket paksa e tmerrshme, atëhere shiko guidën tonë: Installing Apache, MySQL and PHP. Aty jepen disa instruksione të instalimit hap-pas-hapi në shumicën e platformave të njohuara.

 

2. Download

Ka dy mënyra për ta marrë Moodle, si një paketë të kompresuar dhe nëpërmjet CVS. Këto janë shpjeguar me hollësi në faqen e download-imit: http://moodle.org/download/

Pas download-imit dhe çpaketimit të arshivës ose kontrollit të skedarëve nëpërmjet CVS, do të keni një direktori të quajtur "moodle", e cila përmban një numër skedarësh dhe folderash.

Ju mund ta vendosni krejt folder-in në direktorinë e dokumentave të web server-it tuaj, e në këtë rast site-i do jetë alokuar në http://yourwebserver.com/moodle, ose ta kopjoni gjithë përmbajtjen drejtpërsëdrejti në direktorinë e dokumentave të web server-it kryesor , e në këtë rast site-i do të jetë thjesht http://yourwebserver.com.

3. Struktura e Site-it

Këtu është një përmbledhe e shkurtër e përmbajtejes së folderit të Moodle, për tju ndihmuar që të orientoheni:

config.php - i VETMI skedar që duhet të editoni për z´të filluar
version.php - përcakton versionin korent të kodit të Moodle
index.php - faqja front e site-it

• admin/ - kodi i administrimit të krejt server-it
• auth/ - modulet plugin për autentifikimin e përdoruesve
• course/ - kodi për shfaqjen dhe menaxhimin e kurseve
• doc/ - dokumentimi ndihmues për Moodle (psh kjo faqe)
• files/ - kodi i shfaqjes dhe menxhimit të skedarëve të ngarkuar
• lang/ - tekstet në gjuhë të ndryshme, nga një direktori për çdo gjuhëe
• lib/ - biblotekat e kodeve të bërthamës së Moodle
• login/ - kodi për menxhimin e logimeve dhe krijimin e llogarive
• mod/ - të gjitha modulet e kurseve të Moodle
• pix/ - grafika e site-it
• theme/ - tema packs/skins për të ndryshuar pamjen e site-it.
• user/ - kodi i shfaqjes dhe menaxhimit të përdoruesve

 

4. Krijo një direktori të dhënash

Moodle ka nevojë për ca hapësirë në hard disk tuaj për të ruajtur skedarët e ngarkuar, të tilla si dokumenta kursi dhe foto përdoruesish.

Krijo një dirketori diku për këtë qëllim. Për siguri, është mirë që kjo dirketori të MOS jetë e aksesueshme nërmjet web-it. Mënyra më e lehtë për ta bërë këtë është thjesht ta alokosh atë JASHTE direktorisë web, përndryshe duhet ta mbrosh atë me krijimin e një skedari nëdirektorinë e të dhënave të quajtur .htaccess, i cili përmban rrehstin:

deny from all

Për tu siguruar që Moodle mund të ruajë skedarët e ngarkuar në këtë direktori, kontrollo që software i web server-it (psh Apache) e ka lejen të shkruajë në këtë direktori. Në makinat Unix, kjo do të thotë që pronar (owner) i kësaj direktorie të jetë si "nobody" ose "apache".

Në shumë hosting servera, ju duhet ta kufizoni aksesin e skedarëve vetëm te "group"-i juaj (për të ndaluar klientët e tjerë të webhost nga shikimi ose ndryshimi i skedarëve tuaj) . Fol me administratorin e serverit nëse keni probleme për këtë siguri.

5. Krijo një databazë

Ju duhet të krijoni një databazë bosh (psh "moodle") në sistemin e databazave tuaja me një përdorues të veçantë (psh "moodleuser") që ka akse te kjo databazë (dhe vetëm tek kjo databazë). Ju mund të përdorni përdoruesin "root" nëse dëshironi, por kjo nuk është e rekomandueshme për një system: nëse hacker-at ja arrijnë ta zbulojnë password-in atëhere krejt sistemi juaj i databazave do të jetë në rrezik, e jo vetëm databaza juaj.

Shembull i rreshtit të komandës për MySQL:

   # mysql -u root -p
   > CREATE DATABASE moodle; 
   > GRANT SELECT,INSERT,UPDATE,DELETE,CREATE,DROP,INDEX,ALTER ON moodle.* 
           TO moodleuser@localhost IDENTIFIED BY 'yourpassword'; 
   > quit 
   # mysqladmin -p reload

Shembull i rreshtit të komandës për PostgreSQL:

   # su - postgres
   > psql -c "create user moodleuser createdb;" template1
   > psql -c "create database moodle;" -U moodleuser template1
   > psql -c "alter user moodleuser nocreatedb;" template1

(Për MySQL unë rekomandoj përdorimin e phpMyAdmin për të menxhuar databazat tuaja - ju mund ta bëni këtë nëpërmjet një web interface).

Sikurse te versioni 1.0.8, Moodle tashmë suporton prefikset e tabelabe, dhe mund bëjë share një databazë me tabelat e aplikimeve të tjera.

6. Kontrollo vendosjet e web serverit tuaj

Së pari, sigurohu që web serveri mund ta përdori index.php si një faqe default (ndoshta krahas me index.html, default.htm dhe etj.).

Në Apache, kjo bëhet duke përdorur parametrin DirectoryIndex në skedarin tuaj httpd.conf Imi duket zakonisht si ky:

DirectoryIndex index.php index.html index.htm 

Vetëm sigurohu që index.php është në këtë listë (preferencialisht nga fillimi i listëst).

Së dyti, nëse po përdorni Apache 2, atëhere duhet ta ktheni në on variablin AcceptPathInfo , i cili lejon që skriptimet të kalohen me argumente si http://server/file.php/arg1/arg2. Kjo është esenciale për të lejuar link-e ndërmjet resource-ve tuaja, dhe gjithashtu jep një ngritje performance për përdoruesit e site-it tuaj Moodle. Ju mund ta ktheni në on duke shtuar këto rradhë në skedarin tuaj httpd.conf file.

AcceptPathInfo on 

Së treti, Moodle kërkon një numër vendosjesh PHP settings që të aktivizohen për këtë punë. Në shumicën e serverave këto janë vendosje default. Megjithatë, disa servera PHP (dhe ca versione të vjetra të PHP) mund ti kenë të vendosura ndryshe. Këto quhen skedar konfigurimi të PHP (zakonisht të quajtur php.ini):

magic_quotes_gpc = 1    (e preferushme por jo e domosdoshme)
magic_quotes_runtime = 0    (necessary)
file_uploads = 1
session.auto_start = 0
session.bug_compat_warn = 0

Nëse ju nuk keni akses te httpd.conf ose php.ini në serverin tuaj, ose keni Moodle në një server me aplikime të tjera që kërkojnë vendosje të ndyshme, atëhere mos u shqetëso, ju mund mbishkruani gjithçka duke vendosur parametrat default.

Për ta bërë këtë, ju duhet të krijoni një skedar të quajtur .htaccess në direktorinë kryesore të Moodle i cili të përmbajë përcaktimet e këtyre vendosjeve. Kjo mund të funksionojë vetëm në Apache servera dhe vetëm kur "Overrides" janë të lejueshme.

DirectoryIndex index.php index.html index.htm

<IfDefine APACHE2>
     AcceptPathInfo on
</IfDefine>

php_flag magic_quotes_gpc 1
php_flag magic_quotes_runtime 0
php_flag file_uploads 1
php_flag session.auto_start 0
php_flag session.bug_compat_warn 0

Ju mund të përcaktoni edhe përmasat maksimale të skedarëve të ngarkuar:

LimitRequestBody 0
php_value upload_max_filesize 2M
php_value post_max_size 2M
     

Gjëja më e lehtë është vetëm të kopjosh skedarin shembull nga lib/htaccess dhe ta editosh atë sipas nevojave tuaja. Ai përmban instruksione të mëtejshme. Për shembull, në një Unix shell:

cp lib/htaccess .htaccess

7. Edit config.php

Tashmë ju mund të editoni skedarin e konfigurimit, config.php, duke përdorur një editor teksti. Ky skedar përdoret nga të gjithë skedarët e tjerë të Moodle.

Para se të fillosh, bëj një kopje të config-dist.php dhe emërtoje atë config.php. Ne e bëjmë këtë në mënyrë që skedari juaj config.php të mos mbishkruhet në rast se ju bëni upgrade të Moodle më vonë.

Edito config.php për të specifikuar detajet e databazës që ju keni përcaktuar (duke pëfshirë një prefiks table - vini re se kjo KERKOHET për PostgreSQL), si edhe adresën e site-it, direktorinë e "file system" dhe atë të "data". Skedari config vetë ka detaje dhe shembuj.

Pasi e keni bërë këtë pjesa tjetër e instalimit është nëpërmjet një web interface. Në pjesën tjetër të këtij dokumenti instalimi ne do supozojmë që adresa e site-it tuaj është: http://example.com/moodle

8. Shko te faqja admin

Faqja admin duhet të punojë në: http://example.com/moodle/admin. Nëse provoni ta aksesoni faqen "front page" të site-it tuaj, ju do të shkoni automatikisht aty. Herën e parë që ju aksesoni faqen admin, do tju paraqitet me një GPL "shrinkwrap" marrveshje me të cilën ju duhet të bini dakort para se të mund të vazhdoni me setup.

(Moodle do përpiqet edhe që të vendosë ca cookies në browser-in tuaj. Nëse ju e keni setup-in e browser-it që të pranojë cookies, atëhere ai must i pranon cookies e Moodle, përndryshe Moodle nuk do funksionojë mirë.)

Tani Moodle do fillojë të ndërtojë databazën tuaj dhe të krijojë tabela për të ruajtur të dhëna. Së pari, krijohen tabelat e databazës. Ju duhet të shikoni një numër komandash të SQL të pasuara nga mesazhe (të kuqe në të gjelbër) që duken si kjo:

CREATE TABLE course ( id int(10) unsigned NOT NULL auto_increment, category int(10) unsigned NOT NULL default '0', password varchar(50) NOT NULL default '', fullname varchar(254) NOT NULL default '', shortname varchar(15) NOT NULL default '', summary text NOT NULL, format tinyint(4) NOT NULL default '1', teacher varchar(100) NOT NULL default 'Teacher', startdate int(10) unsigned NOT NULL default '0', enddate int(10) unsigned NOT NULL default '0', timemodified int(10) unsigned NOT NULL default '0', PRIMARY KEY (id)) TYPE=MyISAM

SUCCESS

...e kështu më tej, të pasuara nga: Main databases set up successfully.

Nëse nuk i shikoni këto, atëhere duhet të ketë ndonjë problem me databazën ose me parametrat e konfigurimit të përcaktuara në config.php. Kontrollo që PHP nuk është në modën "Safe Mode" (web hostet shpesh e venë safe mode në "on"). Ju mund të kontrolloni variablat PHP duke krijuar një skedar të vogël që përmban <? phpinfo() ?> dhe shikoje atë nëpërmjet browser-it. Kontrollo gjithë këto dhe provo këtë faqe përsëri.

Shko poshtë në fund të faqes dhe shtyp link-un "Continue" .

Më pas do të shikoni një faqe të ngjashme që ndërton tablat e kërkuar nga çdo modul Moodle. Si më parë, ato duhet të jenë të gjitha jeshile.

Shko poshtë në fund të faqes dhe shtyp link-un"Continue" .

Ju duhet të shikoni tani një formë ku përcaktohen më shumë variabla të konfigurimit për instalimin tuaj, si gjuha default, SMTP hosts etj. Mos u shqetësoni shumë mbi kryerjen e gjithçkaje tani - gjithmonë mund të ktheheni mbrapsht dhe ti editoni këto më vonë duke përdorur interfejsin e admin. Shko poshtë në fund dhe kliko click "ruaj ndryshimet".

Nëse ju e gjeni vehten të ngecur në këtë faqe, pa mundur të vazhdosh, atëhere serveri ka një problem që unë e quaj "buggy referrer" . Kjo është e lehtë për ta rregulluar: kthejeni në off vendosjen "secureforms" dhe provo edhe njëherë.

Faqja tjetër është një formë ku ju mund të përcaktoni parametrat për site-in tuaj Moodle dhe front page, si emri, formati, përshkrimi etj. Plotëso këtë formë (ju mund të ktheheni mbrapsht dhe ti ndryshoni më vonë) dhe shtypni "Ruaj ndryshimet".

Së fundi, ju do të pyeteni për krijimin e një përdoruesi administrues i nivelit më të lartë për aksesim të mëtejshëm të faqeve admin. Plotso me detaje me emrin tuaj, email etj. dhe mandej kliko "Ruaj ndryshimet". Jo të gjitha fushat jan të domosdoshme, por nëse shmagni ndonjë fushë të rëndësishme do tu kërkohet ta mbushni atë.

Sigurohuni që ta mbani mend username dhe password-in që ju zgjodhët pë llogarinë e përdoruesit administrator, sepse do tju duhet për të aksesuar faqen e administrimit më vonë.

(Nëse për ndonjë arsye instalimi juaj është ndërprerë, ose ka ndonjë system error që ju pengon të logoheni duke përdorur llogarinë admin, ju mund të përdorni një default username të "admin", me password "admin".)

Pas suksesit, ju do të riktheheni te home page i site-it tuaj. Vini re link-et e administrimit që shfaqen poshtë majtas faqes (këto çështje do të shfaqen të ndara n?7 faqen Admin) - këto çështje janë të dukshme për ju sepse jeni loguar si admin user. I gjithë administrimi i mëtejshëm i Moodle mund të bëhet duke përdorur këtë menu, si:

• krijo dh fshi kurse
• krijo dhe edito llogari të përdoruesve
• administrimi i llogarive të mësuesve
• ndryshimi i vendosjeve të site-it si temat etj.

9. Ndërto cron

Disa nga modulet e Moodle kërkojnë të kryhen kontrolle të vazhdueshme. Për shembull, Moodle ka nevojë të kontrollojë forumet e diskutimeve që të mund të dërgojë kopje t?7 postimeve te njerëz që janë regjistruar.

Skripti që e bën gjithë këtë është lokalizuar në direktorinë admin, dhe quhet cron.php. Megjithatë, ai mund të mos ekzekutohet vet vetio, kështu që ju duhet të ngrini një mekanizëm ku ky skript ekzekutohet rregullisht (psh çdo 5 ose 10 minuta). Kjo jep një "heartbeat" kështu që skripti mund t?7 kryejë funksionet në perioda të përcaktuara ng çdo modul.

Vini re që makina që kryen cron-in nuk ka nevojë të jetë e njëjta makinë që ekzekuton Moodle. Psh, nëse keni një server web të kufizuar që host-on shërbimin që nuk ka cron, atëhere ju mund të zgjidhni ta ekzekutoni cron-in në një server tjetër në kompjuterin tuaj. Gjithë puna është që skedari cron.php të thirret regullisht.

Ngarkesa e këtij skripti nuk është e lartë, kështu që çdo 5 minuta është e arsyeshme, por nëse jeni në merak për të mund ta reduktoni në 15 minuta ose edhe 30 minuta. Eshtë më e mira mos ta bëni periodën kohore shumë të gajtë, sepse vonesat e dërgimit të email-ve mund ta ngadalësojë aktivitetin brenda kursit.

Së pari, testoni këtë skript duke e ekzekutuar drejt nga browser-i juaj:

http://example.com/moodle/admin/cron.php

Tani, ju duhet të ngrini një mënyrë për ta ekzekutuar skriptin automatikisht dhe regullisht.

Ekzekutimi i skriptit nga rresht komanda

Ju mund ta thirni faqen nga rresht komanda siç bëtë tek shembulli më lart. Për shembull, ju mund të përdorni një utilitet të Unix-it si 'wget':

wget -q -O /dev/null http://example.com/moodle/admin/cron.php

Vini re që në këtë shembull rezultati është flakur (te /dev/null).

E njëjat gjë kur përdoret lynx:

lynx -dump http://example.com/moodle/admin/cron.php > /dev/null

Alternativisht ju mund të përdorni një version standalone të PHP, i kompiluar të ekzekutohet në rresht komandë. Avantazhi i kësaj është që logimet e web serveri juaj nuk janë të mbushura me kërkesa konstante për cron.php. Disavantazhi është se ju duhet të keni akses te versioni command-line version i php.

/opt/bin/php /web/moodle/admin/cron.php


(Windows) C:\apache\php\php.exe C:\apache\htdocs\moodle\admin\cron.php

Automatikisht ekzekuton skriptin çdo 5 minuta

Në sisteme Unix: Përdor cron. Edito vendosjet e cron nga commandline duke përdorur "crontab -e" dhe duke shtuar një rresht si:

*/5 * * * * wget -q -O /dev/null http://example.com/moodle/admin/cron.php

Zakonisht, komanda "crontab" do tju vejë në editorin 'vi'. Ju hyni në "insert mode" duke shtypur "i", mandej shtyp rreshtin e mëspërm, pastaj dil nga moda "insert mode" duke shtypur ESC. Ju e ruani dhe dilni duke shtypur":wq", ose dilni pa e ruajtur duke shtypur ":q!" (pa thonjëza).

Në sistemet Windows: Mënyra më e thjeshtë është të përdorni këtë paketë të vogël moodle-cron-for-windows.zip e cila e bën gjithë këtë gjë shmë të lehtë. Ju mund të eksploroni duke përdorurveçoritë e Windows për "Scheduled Tasks".

Në web host-ët: Paneli juaj i kontrollit web-based mund të ketë një faqe web që ju lejon të ngrini një proces cron. Pyesni administratorin tuaj për detaje se si funksionon.

10. Krijo kurs të ri

Tashmë që Moodle ekzekutohet mirë, ju mund të krijoni një kurs.

Zgjidh "Krijo një kurs të ri" nga faqja Admin (ose link-u admin në home page).

Plotëso formën, duke patur kujdes te formati i kursit. Nuk duhet të shqetësoheni për detaje shumë në këtë fazë, sepse çdo gjë mund të ndryshohet më vonë nga mësuesi.

Shtyp "Ruaj ndryshimet", dhe ju do kaloni në një formë tjetër ku ju mund të caktoni mësues për kursin. Ju mund të shtoni llogaritë e përdoruesve ekzistues nga kjo formë - nëse doni të krijoni një llogari të re mësuesi atëhere ose kërko që mësuesi të krijojë një nga vetvetja (shiko faqen login), ose krijo një prej tyre duke përdorur "Shto një përdorues të ri" në faqen Admin.

Pasi bëhet kjo, kursi është gati për tu personalizuar, dhe është i aksesueshëm nëpërmjet link-ut "Kurset" në home page.

Shiko "Manuali i Mesuesit" për më shumë detaje në ndërtimin e kurseve.

Dokumentacioni i Moodle

Version: $Id$